اصطلاح «ماه حرام» بر چهار ماهى اطلاق مى‏شود كه از ديرباز احترام و اهميّت زيادى داشته كه عبارتند از ماه‏هاى ذى‏قعده، ذى‏حجه، محرم و رجب.بدون شك در ميان اين چهار ماه ، ماه رجب براي استجابت دعا از اهميت بيشتري برخوردار است . توجه شما را به توضيحي در اين زمينه جلب مي نمايم :

پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله)مى فرمايد: رجب، «شهرالله الأصمّ» است; و بدان سبب آن را «اصمّ» ناميدند كه هيچ ماهى به پايه عظمت آن نمى رسد; مردم زمان جاهليت به رجب حرمت مى نهادند و آنگاه كه اسلام درخشيدن گرفت، بر حرمت آن افزود.

براساس روايات «ماه رجب»، ماه تقويت ارتباط با خداوند است و در «ماه شعبان» صلوات بر محمد و آل محمد و التزام به سنت پيامبر (ص) بسيار سفارش شده است. در «ماه رمضان»، قابليت ضيافت الهى و بخشش امت در هر شبانه روز مطرح است كه نقطه اوج آن، شب قدر و شب عيد فطر است.
پيامبر خدا (ص) فرمود: «رجب ماه خدا، شعبان ماه من و ماه رمضان، ماه امت من است»[1].

همانگونه که در سؤال اشاره شده است روايات مربوط به نوروز مختلف است و اجمالا در آن تعارض و اختلاف مشاهده مي شود. روايت معلي بن خنيس از امام صادق(ع) دلالت بر عظمت و شرافت اين روز و انجام برخي اعمال مانند غسل، روزه و پوشيدن لباس نو دارد، از سوي ديگر، روايت امام کاظم(ع) دلالت بر عيد نبودن آن دارد و اين که نوروز از سنت هاي فارس بوده که مورد قبول اسلام نمي باشد. جمع بين اين دو روايت مشکل است به همين جهت آراء فقها و صاحب نظران در اين زمينه متفاوت است. برخي روايت امام کاظم(ع) را تقيه دانسته اند و روايت معلي که دلالت بر شرافت نوروز دارد را پذيرفته اند.

شهيد از ماده شهادت به معنای حاضر بودن و گواهی دادن و کشته شدن در راه خدا است و شهيد در اصطلاح فقه به کسي گفته مي شود که در خط مقدم جبهه به شهادت برسد که غسل و کفن بر او واجب نيست و در فرهنگ اسلامی از شهادت با تعبير قتل فی سبيل الله ياد شده است: ولاتقولوا لمن يقتل فی سبيل الله اموات بل احياء و لکن لاتشعرون ( بقره 154).
اما در روايات موراد ديگري را هم شهيد ناميده اند که به معني آن است که اجر شهيد دارد. طبق آيات قرآن كريم و روايات اگر كسى از خانه خود به قصد هجرت به سوى خدا و حفظ دين بيرون آيد و از دنيا برود شهيد است.

در مورد حركت دادن انگشت سبابه دست راست در موقع خواندن دعاي رجب، بايد گفت كه يك سري اعمال و رفتاري پيامبر(ص) و امامان(ع) صادر شده است كه شايد فلسفه‌ي آن براي ما روشن نباشد، اما چون پيامبر و امامان معصوم هستند و جانشين خدا در زمين و علم و دانش آنها از جانب خداوند است، هرگونه كاري و گفتاري و اعمالي انجام دهند، براي ما پيروانشان سنت و حجت شناخته شده و اين كار خود دليل بر آن است كه كار خوبي است، چون آنها انجام داده‌اند و هيچگونه مشكلي نخواهد داشت.

كلمه «رغائب» جمع «رغيبه» به معناي چيزي كه مورد رغبت و ميل است و نيز به معناي عطا و بخشش فراوان مي باشد. بنابر معناي اول، «ليله الرغائب» يعني شبي كه ميل و توجه به عبادت و بندگي در آن فراوان است و بندگان خوب و شايسته خداوند در اين شب تمايل زيادي به رفتن به در خانه خداوند و ارتباط و انس با معبود خويش دارند.

در فرهنگ اسلامی شهید دارای دو نوع اصطلاح و کاربرد است که یکی خاص و دیگری عام است . شهید به معنای خاص کسي است که که در معرکه جنگ شهيد شده باشد . چنین فردی نياز به غسل و کفن ندارد .

در رابطه با وحي به نكات زير توجه نماييد:
1-وحي، راهکاري شناختي است که از سوي خداوند متعال، با هدف نشان دادن راه نيک بختي به بشر از يک سو و پاسخگو نبودن وسايل شناختي در اختيار او، همچون حس و عقل, از ديگر سوست. بدين سان، اين وسيله شناختي الهي, نارسايي هاي دانش بشري و نيز يافته هاي عقلاني او را در تکاپوي نيازهاي هدايتي، پوشش مي دهد (استاد محمد تقي مصباح يزدي، آموزش عقايد (دوره کامل سه جلدي)، صص177-180،شرکت چاپ و نشر بين الملل، تهران، 1381).

براساس قرائن و شواهد می توان گفت که اولین کاتب وحی حضرت علی علیه السلام بوده است . ( دانشنامه قرآن ؛ بهاءالدین خرمشاهی ؛ 1787 ؛ کلمه کاتبان وحی )

كيفيت نزول وحي بر پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) را مي‌توانيم از زبان آن حضرت بشنويم و اين بيان رسول خدا (صلي الله عليه و آله) در طي حديثي آمده است كه در طرق روايات شيعه و اهل سنت ديده مي‌شود: حارث بن هشام از پيامبر گرامي اسلام (صلي الله عليه و آله) پرسيد، وحي چگونه بر شما نازل مي‌شود؟ فرمود: گاه صدايي همانند صداي جرس به گوش من مي‌رسيد و وحيي كه بدين صورت بر من نازل مي‌شد سخت برمن گران و سنگين بود، سپس اين صداها قطع مي‌شد و آنچه را جبرائيل مي‌گفت فرا مي‌گرفتم، و گاهي جبرائيل به صورت مردي بر من فرود مي‌آمد و سپس بامن سخن مي‌گفت ومن گفته هاي او را حفظ و از بر مي‌كردم (الاتقان ج 1 ص 76.